ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ 321: ΠΑΜΕ ΘΕΑΤΡΟ ΜΕ ΤΗ ΘΕΑΤΡΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΧΙΟΥ- ΤΑ ΔΕΝΤΡΑ ΠΕΘΑΙΝΟΥΝ ΟΡΘΙΑ

Συναδέλφισσες, συνάδελφοι,

Το Σωματείο σας ενημερώνει για μια ακόμη θεατρική παράσταση.

Υπόθεση του έργου 

---

Ένα παράξενο ίδρυμα που έχει ιδρύσει και χρηματοδοτεί ο ιδεαλιστής δόκτορας Άριελ έχει ως έργο του την παρηγοριά των δυστυχισμένων. Στην υπηρεσία του “καλού” χρησιμοποιεί ακόμη και απάτες και αστυνομικά μέσα. Ο διευθυντής του ιδρύματος ανακαλύπτει μια απελπισμένη κοπέλα, τη Μάρθα, και τη σώζει από την αυτοκτονία μ’ ένα μπουκέτο τριαντάφυλλα κι ένα μπιλιετάκι με την ταχυδρομική διεύθυνση του ιδρύματος και τη λέξη “αύριο”. αΚατά την επίσκεψή της στο ίδρυμα, όπου συμβαίνουν διάφορα παράξενα πράγματα με τους πράκτορες του ιδρύματος, η Μάρθα συναντιέται με το γέρο Μπαλμπόα και πληροφορείται από το διευθυντή το δράμα του γέρου.

Ο γέρο Μπαλμπόα μεγάλωσε μαζί με τη σύζυγό του, τη γιαγιά Ευγενία, τον έγγονό του Μαυρίκιο ύστερα από το θάνατο των γονιών του. Παρά τις καλές αρχές που προσπάθησαν να του δώσουν ο εγγονός εξελίσσεται σ’ έναν άσωτο έφηβο που έχει μπλέξει με κακές παρέες κι έχει φτάσει στο σημείο να κλέβει τον παππού και τη γιαγιά του. Κάποια μέρα ο παππούς Μπαλμπόα τον συλλαμβάνει  την ώρα που σπάζει το συρτάρι του γραφείου του, για να βρει χρήματα. Ο εγγονός αρχίζει να βρίζει τον παππού και σηκώνει το χέρι του να τον χτυπήσει. Ο παππούς, παρά τον πόνο που νιώθει, τον χτυπά στο πρόσωπο και τον πετάει στο δρόμο.

Ο άσωτος εγγονός ως ναύτης σε φορτηγό πλοίο φεύγει για τον Καναδά, όπου καταλήγει να γίνει επαγγελματίας κακοποιός. Χαρτοκλέφτης στην αρχή, λαθρέμπορος και απατεώνας στη συνέχεια, έφτασε ακόμη και στην πλαστογραφία και κυκλοφορεί με το πιστόλι στην τσέπη. Ο παππούς Μπαλμπόα, που με πολύ μεγάλη λύπη πληροφορείται την κατάντια του εγγονού του, δε λέει λέξη  στη γυναίκα του, που έχει περιπέσει σε μαρασμό και κατάθλιψη από τότε που έχασε τον πολυαγαπημένο εγγονό της.

Βλέποντας τη γυναίκα του να μαραίνεται, ο παππούς αρχίζει κάποια στιγμή να γράφει γράμματα που δήθεν στέλνει ο εγγονός τους από τον Καναδά. Στα ψεύτικα αυτά γράμματα που φτάνουν στα χέρια της γιαγιάς ανά δίμηνο ή τρίμηνο ο εγγονός Μαυρίκιος παρουσιάζεται να έχει εξελιχθεί σ’ ένα συνετό και υπεύθυνο νέο που εργαζόμενος σπούδασε  Αρχιτεκτονική και παντρεύτηκε μ’ ένα υπέροχο κορίτσι, την Ισαβέλλα. Εννοείται ότι αυτά τα ψεύτικα γράμματα έχουν βγάλει τη γιαγιά από το μαρασμό και την κατάθλιψή της. Ο καιρός περνάει ήρεμα για τους ηλικιωμένους Μπαλμπόα με το “ζωτικό ψεύδος”, μέχρι τη στιγμή που φτάνει ένα τηλεγράφημα από τον εγγονό τους στο οποίο τους ανακοινώνει ότι ύστερα από είκοσι χρόνια απουσίας έρχεται στην Ισπανία να τους δει.

Το τηλεγράφημα που τόσο χαροποιεί τη γιαγιά, ρίχνει σε απελπισία τον παππού Μπαλμπόα, γιατί αφενός θα αποκαλυφθεί η απάτη του με τα πλαστά γράμματα και αφετέρου θα πληγωθεί ανεπανόρθωτα η γυναίκα του, όταν θα αντικρίσει πάλι τον άσωτο εγγονό και θα μάθει την αλήθεια. Κι ενώ αναμένεται ο εγγονός και ο παππούς δεν ξέρει τι να κάνει, δημοσιεύεται στις εφημερίδες ότι το πλοίο «Σατούρνια» με το οποίο ταξίδευε ο εγγονός βυθίστηκε αύτανδρο.

 Ο παππούς Μπαλμπόα απελπισμένος, γιατί ξέρει ότι η είδηση αυτή θα σκοτώσει τη γριούλα του, καταφεύγει στο ίδρυμα του δόκτορα Άριελ για βοήθεια. Επιθυμία του είναι να παρουσιαστεί στη γιαγιά Ευγενία ένας ψεύτικος εγγονός μαζί με τη γυναίκα του σαν κι αυτόν που αλληλογραφούσε τόσα χρόνια μαζί τους. Ο διευθυντής του ιδρύματος αναλαμβάνει να παίξει το ρόλο του εγγονού Μαυρίκιου και η Μάρθα, που μόλις προσλήφθηκε στο ίδρυμα, το ρόλο της γυναίκας του Μαυρίκιου, Ισαβέλλας.

Συνοδευόμενοι από το γέρο Μπαλμπόα καταφθάνουν  στο σπίτι, όπου τους υποδέχεται η γιαγιά τρελή από τη συγκίνηση. Τα είκοσι χρόνια απουσίας του εγγονού της και τα κουρασμένα από τα γεράματα μάτια της βοηθούν στο να θεωρήσει τον ψεύτικο Μαυρίκιο ως τον εγγονό της.  

Ύστερα από παραμονή μιας εβδομάδας στο σπίτι των Μπαλμπόα, όπου δέχεται τις τρυφερές περιποιήσεις της γιαγιάς, το ψεύτικο ζευγάρι παίρνει ένα ψεύτικο επίσης τηλεγράφημα, σύμφωνα με το οποίο πρέπει αμέσως να επιστρέψει στον Καναδά. Κι ενώ ετοιμάζεται η αναχώρηση του ζευγαριού, κάνει την εμφάνισή του ο πραγματικός Μαυρίκιος, που τελικά δεν πέθανε στο ναυάγιο του «Σατούρνια», αφού ταξίδεψε με άλλο πλοίο.Ο λόγος που τον έκανε να ταξιδέψει από τον Καναδά στην Ισπανία  είναι τα μεγάλα χρέη που έχει δημιουργήσει λόγω της άσωτης ζωής του  και εξαιτίας των οποίων κινδυνεύει η ζωή του από τους ανθρώπους του σιναφιού του. Έχει έρθει,  για να ζητήσει από τον παππού του διακόσιες χιλιάδες πέσος. Παρά τις προσπάθειες όλων να αποκρύψουν από τη γιαγιά αυτή τη δυσάρεστη άφιξη, ο πραγματικός Μαυρίκιος κάποια στιγμή τη συναντά, όταν αυτή έχει μάθει όλη την αλήθεια. Η γιαγιά απογοητευμένη για μια ακόμη φορά από τον πραγματικό της εγγονό τον διώχνει με θυμό από το σπίτι της.

Τώρα είναι η σειρά της γιαγιάς να χρησιμοποιήσει το «ζωτικό ψεύδος». Προσποιείται ότι δεν ξέρει τίποτα για τον αληθινό εγγονό της, για να μη στενοχωρήσει το νεαρό ζευγάρι που τις χάρισε τις πιο ευτυχισμένες μέρες της ζωής της. Μέσα της έχει αρχίσει να την  τυλίγει σιγά-σιγά και ύπουλα ο πόνος. Κάνει κουράγιο την ημέρα της αναχώρησης του ζευγαριού ώστε να σταθεί όρθια, ενώ πεθαίνει από μέσα. Σαν τα δέντρα.

Το «ζωτικό ψεύδος» αποτελεί τη βάση του έργου, του παιχνιδιού, θα μπορούσαμε να πούμε, που ο συγγραφέας επιχειρεί ανάμεσα στη φαντασία και την πραγματικότητα. Ο συγγραφέας αναζητεί την έξαρση σ’ έναν κόσμο αυταπάτης, που θα γιατρέψει την απογοήτευση και τη δυστυχία μιας ανελέητης πραγματικότητας. Ο Μαυρίκιος, ο πρωταγωνιστής, εκφράζει τη σκέψη του δραματουργού με πολύ συγκεκριμένο τρόπο όταν λέει: «Για τις αρρώστιες  του κορμιού πολλοί ασχολούνται. Αλλά ποιος σκέφτηκε αυτούς, που πεθαίνουν χωρίς μιαν ωραία ανάμνηση; Αυτούς που δεν είδαν να πραγματοποιείται ούτε ένα τους όνειρο;»

Στο έργο αυτό του Κασόνα όπου εναρμονίζεται τόσο επιτυχημένα η πραγματικότητα με τη φαντασία ή η αλήθεια με το ψέμα, το βάρος δεν πέφτει όλο στους χαρακτήρες, όσο στη βαθύτερη έννοια, που θέλει να δώσει ο συγγραφέας, σ’ ένα είδος μηνύματος  για την αγάπη και την καλοσύνη.

Ο Ισπανός κριτικός και μελετητής του Κασόνα, Σάινθ ντε Ρόμπλες λέει πως τελικά ο δραματουργός κάνει ένα είδος παιδαγωγίας της ψυχής, πράγμα για το οποίο κατηγορήθηκε από άλλους κριτικούς. Κατηγορήθηκε για την ιδιότητά του του δασκάλου περίπου, που θέλει να διδάξει το καλό. Και οι δύο θέσεις είναι σωστές, ανάλογα από τη σκοπιά που βλέπει ο καθένας την προσφορά της επιρροής του θεάτρου. Κι ο Κασόνα είναι ο μεγάλος τεχνίτης, που ξέρει να αιχμαλωτίσει, να γοητεύσει το κοινό, προσφέροντάς του αυτό που ενδόμυχα επιθυμεί: Μιαν ανάσα χαράς, ικανοποίησης. Γι’ αυτό εξάλλου τα έργα του, κι ανάμεσα σ’ αυτά «Τα δέντρα», χειροκροτήθηκαν τόσο πολύ στα περισσότερα θέατρα του κόσμου.

Ο Πρόεδρος                                               Ο Γραμματέας

Αμπαζής Γιώργος                                            Τσίγκος Στέφανος